December 2025 AI Executive Order: Impact op gegevensbeveiliging en naleving

Op 11 december 2025 ondertekende president Trump een presidentieel besluit dat de zaken eenvoudiger had moeten maken. In plaats daarvan heeft het de meest complexe compliance-omgeving gecreëerd waarmee bedrijven in jaren zijn geconfronteerd.

Dit moet je direct begrijpen: het presidentieel besluit maakt geen enkele bestaande staatswetgeving over AI automatisch ongeldig. Staten kunnen deze wetten vandaag, morgen en in de nabije toekomst blijven handhaven. Wat het besluit doet, is diverse routes openen om deze wetten uiteindelijk buiten werking te stellen—via rechtszaken, federale regelgeving, financieringsvoorwaarden en actie van het Congres.

Belangrijkste punten

1. Staatswetten voor AI blijven van kracht totdat de rechter anders beslist. Het presidentieel besluit maakt geen enkele staatswetgeving over AI automatisch ongeldig—het creëert routes om ze aan te vechten via rechtszaken, regelgeving en financieringsvoorwaarden. Totdat een federale rechter een verbod uitvaardigt op een specifieke wet, moeten organisaties blijven voldoen aan de staatsvereisten in Californië, Colorado, New York en elders.
2. Het DOJ bouwt een taskforce om staten aan te klagen. De procureur-generaal moet binnen 30 dagen een AI Litigation Task Force oprichten die zich richt op het aanvechten van staatswetten over AI op basis van de Commerce Clause en federale voorrang. Rechtszaken zullen jaren duren, wat betekent dat organisaties langdurige onzekerheid tegemoet zien over welke wetten uiteindelijk blijven bestaan.
3. Federale financiering is nu een compliance-drukpunt. Het besluit geeft agentschappen de opdracht om te overwegen om breedband- (BEAD) en infrastructuursubsidies te onthouden aan staten die AI-wetten handhaven waar de federale overheid tegen is. Organisaties die afhankelijk zijn van federale financiering—of actief zijn in staten die dat zijn—krijgen zo extra compliance-druk naast de directe wettelijke vereisten.
4. Minder federale regels betekent meer aansprakelijkheidsrisico. Nu veiligheidsmandaten uit het Biden-tijdperk zijn ingetrokken en staatsvereisten worden aangevochten, zijn er minder voorschriften die organisaties vertellen welke beveiligingsmaatregelen ze moeten nemen. Dit vermindert het risico niet—het verschuift de bewijslast naar het aantonen van “redelijke zorg” bij nalatigheidsclaims als er iets misgaat.
5. Bescherming van kinderen is de enige veilige haven. Het presidentieel besluit sluit expliciet kinderbescherming uit van pogingen tot voorrang, waardoor dit politiek bestendige grond is waar staatsvereisten vrijwel zeker blijven bestaan. Organisaties moeten hun databeveiligings- en contentmoderatiebeleid rondom kinderbescherming inrichten waar van toepassing.

Het uiteindelijke doel is een federale AI-wet met expliciete voorrang die het huidige lappendeken op termijn vervangt. Maar “op termijn” kan jaren duren. En in de tussentijd zitten organisaties klem tussen actieve staatswetten en een federale overheid die zich mobiliseert om deze aan te vechten.

Voor leiders op het gebied van beveiliging, privacy en compliance is dit geen deregulering. Het is juridische onzekerheid op schaal. Deze gids legt uit wat er daadwerkelijk is veranderd, wat niet, en wat je organisatie nu moet begrijpen.

Wat zijn de belangrijkste bepalingen van het AI-besluit van december 2025?

Het presidentieel besluit stelt als federaal beleid het doel van één nationaal regelgevingskader vast om te vervangen wat de regering een “gefragmenteerd regime per staat” noemt. Om dat te bereiken, geeft het meerdere federale agentschappen de opdracht om staatswetten over AI te identificeren en aan te vechten die als “buitensporig” of belastend worden beschouwd.

Zo werkt het mechanisme:

De DOJ AI Litigation Task Force

De procureur-generaal moet een speciale taskforce oprichten om staatswetten over AI aan te vechten bij de federale rechter. De juridische argumenten zullen gebaseerd zijn op federale voorrang en de Commerce Clause—met andere woorden, stellen dat staatswetten op ongrondwettige wijze de handel tussen staten belemmeren of in strijd zijn met het federale beleid.

Dit is niet theoretisch. De regering heeft aangegeven dat als een AI-model in de ene staat wordt ontwikkeld, in een andere wordt getraind, in een derde wordt verwerkt en via nationale telecommunicatie-infrastructuur wordt geleverd, dit “duidelijk interstatelijke handel” is die onder federale bevoegdheid valt. Rechters kunnen staatswetten vernietigen die in strijd zijn met het federale beleid of die handel belemmeren.

De Target List van het Ministerie van Handel

De minister van Handel zal staatswetten over AI beoordelen en evaluaties publiceren van wetten die als “zwaar” of in strijd met federale innovatie-doelen worden beschouwd. Het besluit noemt specifiek wetten die bias-audits vereisen, transparantie over trainingsdata verplichten of AI-systemen dwingen om uitkomsten aan te passen om discriminatie te voorkomen.

De regering presenteert anti-discriminatievereisten als het dwingen van AI-modellen om “onjuiste resultaten” te produceren om verschillende behandeling van beschermde groepen te vermijden. Die framing geeft aan welke wetten op de target list zullen belanden.

Federale regelgeving (FTC en FCC)

Het besluit geeft zowel de Federal Trade Commission als de Federal Communications Commission de opdracht om actie te ondernemen. De FCC zal overwegen een federale standaard voor rapportage en openbaarmaking in te voeren die strijdige staatswetten kan overrulen. De FTC zal een beleidsverklaring uitbrengen over hoe staatswetten die bepaalde AI-uitkomsten vereisen, mogelijk worden overruled door federale regels tegen oneerlijke en misleidende praktijken.

Als deze federale regels eenmaal zijn aangenomen, kunnen ze strijdige staatsvereisten over AI overrulen—en zo een alternatieve route bieden om staatswetten buiten werking te stellen zonder op rechterlijke uitspraken te wachten.

De financieringshefboom

Het besluit instrueert het ministerie van Handel om staatswetten over AI te beoordelen en federale financieringsmacht te gebruiken om strijdige regimes te ontmoedigen. Specifiek dreigt het met het onthouden van federale breedband- (BEAD) en infrastructuursubsidies aan staten die gerichte AI-wetten handhaven. Agentschappen moeten alle discretionaire subsidieprogramma’s beoordelen en overwegen om financiering afhankelijk te maken van het niet aannemen of handhaven van dergelijke wetten door staten.

Voor organisaties die afhankelijk zijn van federale financiering of actief zijn in staten die dat zijn, ontstaat zo extra druk naast directe juridische compliance.

Wat het besluit niet raakt

Het presidentieel besluit sluit expliciet diverse categorieën uit van pogingen tot voorrang: kinderbescherming, hervormingen voor vergunningen van datacenters en de inkoop en het gebruik van AI door overheden van staten. Deze uitzonderingen zijn belangrijk voor compliance-strategie—ze vormen politiek bestendige grond waar staatsvereisten waarschijnlijk blijven bestaan.

Zijn staatswetten over AI nog van kracht na het presidentieel besluit?

Ja. Dit is het belangrijkste om te begrijpen.

Het presidentieel besluit maakt geen enkele staatswetgeving over AI automatisch ongeldig. Staten kunnen deze wetten vandaag blijven handhaven. Totdat een federale rechter een verbod uitvaardigt of een specifieke wet vernietigt, blijven staatswetten volledig van kracht.

Waarom staatswetten nog gelden

Presidentiële besluiten kunnen staatswetten niet direct overrulen—dat kunnen alleen het Congres of de rechter. Het besluit van 11 december opent routes naar voorrang, maar die routes kosten tijd:

• Rechtszaken vereisen dat de DOJ-taskforce zaken aanspant, rechters argumenten horen en vonnissen vellen. Dit proces duurt doorgaans jaren.
• Regelgeving door FTC en FCC vereist formele procedures, openbare consultaties en mogelijke juridische uitdagingen tegen de regels zelf.
• Actie van het Congres vereist wetgeving die beide kamers passeert en mogelijke filibusters of veto’s overleeft.

Ondertussen hebben procureurs-generaal van staten aangegeven de legaliteit van het besluit te zullen onderzoeken. De procureur-generaal van Californië verklaarde dat zijn kantoor stappen zou ondernemen om te beoordelen of het besluit zelf wettig is. De gouverneur van Florida merkte op dat een presidentieel besluit “geen staatswetgeving kan overrulen”.

Waar sta je nu

Tijdlijnprobleem

De DOJ-taskforce heeft 30 dagen om te worden gevormd. Het ministerie van Handel heeft 90 dagen om doelwetten te identificeren. Maar rechtszaken kunnen jaren duren om op te lossen. Je opereert dus in onzekerheid voor de nabije toekomst—en de veiligste aanname is dat staatswetten volledig afdwingbaar blijven totdat een rechter anders beslist.

Hoe beïnvloedt het AI-besluit de vereisten voor databeveiliging?

Het besluit zet een trend voort die eerder in 2025 begon: het verwijderen van voorschrijvende federale veiligheidsvereisten en tegelijkertijd het aanvallen van staatsregels die ontstonden om het gat op te vullen.

Het veiligheidsvacuüm creëert aansprakelijkheidsrisico

Het AI-besluit van de regering-Biden vereiste red-teaming en veiligheidsrapportage voor grote modellen. Dat besluit werd in januari 2025 ingetrokken. Het decemberbesluit valt nu staatsveiligheidsvereisten—zoals pre-inzet testmandaten—aan als barrières voor innovatie.

Het resultaat is minder voorschrijvende regels die aangeven welke beveiligingsmaatregelen je moet nemen. Maar minder regels betekent niet minder risico. Het betekent minder juridische dekking.

De aansprakelijkheidsverschuiving

Zonder federale veiligheidsnormen om aan te voldoen, kunnen organisaties niet meer zeggen “we volgden de regels” als verdediging als er iets misgaat. Als er een datalek optreedt of een AI-systeem schade veroorzaakt, zullen nalatigheidsclaims zich richten op de vraag of je redelijke interne waarborgen hebt gehandhaafd—niet of je een vinkje hebt gezet bij een regel.

Beveiliging is nu een juridische verdedigingskwestie, geen compliance-checklist. De vraag is niet “wat vereist de regelgeving?” maar “wat zou een redelijke organisatie in onze positie hebben gedaan?”

Praktische tips voor securityteams

Handhaaf grondige interne protocollen, ongeacht wat de wet vereist:

• Blijf red-teaming en modelrisicobeoordeling uitvoeren. Documenteer alles zorgvuldig.
• Implementeer zero trust-architectuur voor AI-databescherming. Wanneer regelgeving verandert, blijven sterke technische controles je basis.
• Beheer onveranderlijke logs die alle gegevensuitwisselingen tussen je repositories en AI-systemen bijhouden. Deze documentatie wordt cruciaal bewijs als je ooit redelijke zorg moet aantonen.
• Focus op infrastructuurbescherming. De prioriteit van de regering ligt bij datacenters en energie—daar zal federale aandacht (en mogelijke toekomstige vereisten) zich op richten.

Het doel is een beveiligingsstatus opbouwen die op zichzelf staat, los van welk regelgevend regime uiteindelijk de overhand krijgt.

Hoe beïnvloedt het AI-besluit de naleving van gegevensprivacy?

Het besluit creëert een directe spanning tussen het federale beleid en de vereisten van staatswetten voor gegevensprivacy—vooral rond transparantie en openbaarmaking.

Het transparantieconflict

Het besluit valt staatswetten aan die “AI-ontwikkelaars dwingen informatie openbaar te maken of te rapporteren.” Het federale standpunt stelt dat verplichte openbaarmaking mogelijk in strijd is met het Eerste Amendement of bedrijfsgeheimen onthult.

Staatswetten voor gegevensprivacy nemen vaak het tegenovergestelde standpunt in: transparantie is nodig om aan te tonen dat bedrijven geen persoonlijke informatie misbruiken. Als een staat vereist dat je uitlegt welke data je AI-model heeft getraind, is dat een consumentenbeschermingsmaatregel. Wanneer de federale overheid diezelfde eis als belastende “verplichte uiting” bestempelt, ontstaat er een direct conflict.

Het DLP-dilemma

Stel je dit scenario voor: een staatswet vereist dat je de bronnen van trainingsdata openbaar maakt om aan te tonen dat je persoonlijke informatie beschermt. Het federale besluit ontraadt die openbaarmaking als mogelijk ongrondwettig of schadelijk voor innovatie. Je programma voor preventie van gegevensverlies (DLP) komt nu onder tegengestelde druk te staan.

Dit is geen hypothetisch voorbeeld. Het privacykader van Californië bevat transparantievereisten die kunnen overlappen met AI-trainingsdata. De Colorado AI Act vereist impactbeoordelingen. Beide kunnen federale uitdagingen tegemoet zien—maar beide zijn vandaag nog afdwingbaar.

Wat te doen op het gebied van privacy

Blijf principes van dataminimalisatie volgen. Het besluit valt verplichtingen aan, niet vrijwillige beste practices. Gegevensprivacy in je AI-systemen inbouwen blijft een verstandige strategie, ongeacht de uitkomst van regelgeving.

Implementeer standaardinstellingen met het minste privilege zodat AI-systemen alleen toegang hebben tot data die nodig is voor legitieme doeleinden. Dit beschermt je onder staatswetten die van kracht blijven en positioneert je goed als er uiteindelijk federale normen komen.

Zorg dat je mechanismen hebt die individuele rechten ondersteunen—inzage, correctie, verwijdering—voor door AI verwerkte persoonsgegevens. Deze bescherming blijft waardevol voor klanten, ongeacht welke overheid de regels bepaalt.

Als je internationaal opereert, onthoud dan dat de EU AI-wet en GDPR-vereisten nog steeds gelden. Veel organisaties hanteren een wereldwijd basisniveau (vaak EU-georiënteerd) als zakelijke keuze, niet alleen als concessie aan regelgeving. Die aanpak beschermt je tegen volatiliteit in de Amerikaanse regelgeving.

Hoe moeten compliance-teams reageren op het AI-besluit?

De reflex kan zijn om af te wachten welke wetten blijven bestaan. Dat is de verkeerde aanpak. De organisaties die dit het beste doorstaan, zijn degenen die een sterke compliance-status behouden terwijl de juridische strijd zich ontvouwt.

De “strengste overlever”-strategie

Demonteer geen compliance-workflows die zijn gebouwd voor staatswetten. Blijf voldoen aan de strengst geldende norm totdat een rechter anders beslist.

Waarom? Te vroeg stoppen stelt je direct bloot aan staatsrechtshandhaving zonder enige federale bescherming. De procureur-generaal van Californië kan je nog steeds beboeten voor het overtreden van de staatswet. De federale overheid biedt geen bescherming—ze vecht alleen de bevoegdheid van de staat om te reguleren aan. Dat zijn verschillende zaken.

De juridische procedures kosten tijd. Sommige staatswetten zullen blijven bestaan. Andere kunnen worden vernietigd. Totdat je weet welke, is het handhaven van compliance met bestaande vereisten het pad met het minste risico.

De uitzondering voor kinderbescherming

Kinderbescherming is expliciet uitgezonderd van pogingen tot voorrang. Dit is politiek bestendige grond waar staatsvereisten vrijwel zeker blijven bestaan.

Als je AI-systemen content met minderjarigen verwerken, richt je AI-databescherming en contentmoderatiebeleid dan op kinderbescherming. Dit is zowel juridisch verstandig als strategisch veerkrachtig—het sluit aan bij het enige gebied waar federale en staatsprioriteiten duidelijk samenvallen.

De internationale dimensie

De EU AI-wet blijft een vereiste voor markttoegang voor bedrijven die in Europa actief zijn. Het verschil tussen deregulering in de VS en het voorzorgsprincipe in de EU zorgt voor echte druk bij multinationals.

Veel organisaties ontdekken dat het hanteren van EU-georiënteerde standaarden als wereldwijd basisniveau operationeel logisch is. Je vermijdt de complexiteit van verschillende compliance-statussen voor verschillende markten. En je bent voorbereid op welke Amerikaanse vereisten er ook komen—of die nu uit federale wetgeving, overgebleven staatswetten of rechterlijke uitspraken voortkomen.

Geïntegreerd governance voor een gefragmenteerd landschap

Het compliance-landschap raakt verder gefragmenteerd, niet eenvoudiger. Sommige staten dereguleren mogelijk in lijn met het federale beleid. Andere zullen handhaving juist opvoeren om het besluit in de rechtbank aan te vechten. Je hebt governance-controles nodig die zich kunnen aanpassen.

Platforms die voldoen aan de vereisten van Californië (CCPA/CPRA) naast andere staatskaders worden essentieel. Het doel is geïntegreerd governance die kan meebewegen met veranderende rechtsbevoegdheden—niet gescheiden complianceprogramma’s die telkens opnieuw moeten worden opgebouwd als een rechter beslist of een staatswetgever ingrijpt.

Waar laat dit jou?

Het presidentieel besluit verwijdert geen regelgeving. Het creëert een constitutioneel strijdtoneel.

Staatswetten blijven van kracht totdat de rechter anders beslist. De federale overheid geeft aan te streven naar toekomstige wetgeving met expliciete voorrang—maar die wetgeving bestaat nog niet. In de tussentijd opereer je in een betwist gebied waar zowel staats- als federale autoriteiten rechtsbevoegdheid claimen.

Belangrijke punten om te onthouden

• Het presidentieel besluit opent routes naar voorrang (rechtszaken, regelgeving, financieringsvoorwaarden, wetgeving) maar maakt staatswetten niet automatisch ongeldig
• Rechters kunnen sommige staatswetten vernietigen, maar dat proces duurt jaren
• Federale regels van FTC en FCC kunnen strijdige staatsvereisten overrulen zodra ze zijn aangenomen—volg die regelgevingsprocedures nauwgezet
• Organisaties moeten beveiligings- en privacy-statussen handhaven op basis van industriestandaarden (NIST CSF, ISO 27001) voor aansprakelijkheidsbescherming, niet alleen voor compliance

Het belang van technische waarborgen boven minimale regelgeving

In een landschap waar de regels elk moment kunnen veranderen, is je beste bescherming om compliance in je infrastructuur te bouwen, niet als een vinkjesoefening te behandelen.

Organisaties die sterke technische controles implementeren—uitgebreide audit logs, zero trust data-toegang, end-to-end encryptie voor AI-datastromen en geautomatiseerde compliance-rapportage—zijn beter gepositioneerd om aan welke vereisten dan ook te voldoen. Of die nu komen van federale agentschappen, staatsprocureurs, overgebleven staatswetten of de rechter, robuuste technische fundamenten passen zich makkelijker aan dan programma’s die zijn gebouwd op minimale regelgeving.

Wat betekent dit voor jouw organisatie?

Dit is een moment voor proactief governance, niet voor reactieve kostenbesparing. De organisaties die het best zullen presteren, zijn degenen die compliance behandelen als risicobeheer voor beveiliging—systemen bouwen die data beschermen, beslissingen documenteren en redelijke zorg aantonen, ongeacht welk regelgevend regime uiteindelijk de overhand krijgt.

De juridische strijd zal jaren duren. Je AI-databescherming kan daar niet op wachten.